Vele regen zet jaarrekening Hoogheemraadschap onder water, inzet meer pompen kostte veel geld

MEDEMBLIK – De elementen spelen altijd een grote rol in ons werk, maar in 2023 eiste het weer echt een hoofdrol op. De uitzonderlijke zomerstorm Poly, de extreme hoeveelheden neerslag in het najaar, storm Ciaran en ook nog hoogwater vlak voor de jaarwisseling vergden veel van de crisisbeheersingsorganisatie en van de gemalen. Gelukkig kon het nieuwe boezemgemaal bij Monnickendam direct worden ingezet om het vele water af te voeren.  

Lees ook: IJsselmeer zet Nesbos onderwater

Klimaatverandering maakte de bouw van dit nieuwe gemaal noodzakelijk. Om water in te laten bij droogte – vooral de veendijken in en bij Waterland zijn kwetsbaar – en om water af te voeren. Sinds 1906 was oktober niet zo nat en afgelopen november viel twee keer zoveel regen als in andere jaren. Daarom werd Gemaal Monnickendam nog voor de oplevering ingezet om op het hoogtepunt van de regenval 8.700 m³ water per minuut weg te pompen vanuit de Purmer Ee naar de Gouwzee. Om de enorme hoeveelheid neerslag ook elders in het beheergebied af te voeren, werden ook noodpompen geplaatst. 

Lees ook: Recreatieschap gaat oplossing zoeken voor wateroverlast Nesbos

Meer energiekosten

De overschrijding van de begroting met € 2,6 miljoen is vooral te wijten aan de hogere energiekosten voor die extra pompcapaciteit. Portefeuillehouder Simon Ruiter toonde zich content met de complimenten van het bestuur richting organisatie tijdens de vergadering van het Algemeen Bestuur op 8 mei: “Minder dan 1% overschrijding van het budget in zo’n tumultueus jaar is echt een knappe prestatie van de medewerkers van HHNK.” 

Lees ook: Aanhoudende regen en hoogwater zorgen voor topdrukte bij loodgieters, dakdekkers en rioolservicebedrijven

Opschaling crisisbeheersingsorganisatie

In geval van crisis moet een deel van het personeel in crisismodes. Eén keer werd opgeschaald tot alarmfase 1, en twee keer zelfs tot alarmfase 2 gedurende een langere periode. De onderhoudsploeg moest de schade door zomerstorm Poly, zoals omgewaaide bomen en afgebroken takken, weer opruimen. Tot ver in 2024 houdt de schade van diverse stormen van vorig jaar onderhoudsmedewerkers bezig. De extreme regen in de herfst vroeg om plaatsing van noodpompen her en der, en tijdens Ciaran werden coupures en keersluizen gesloten. Vervolgens zijn tijdens de periode met hoogwater in het IJssel- en Markermeer voortdurend inspecties gelopen om de waterkeringen te controleren. Deze inzet gaat ten koste van tijd voor gepland werk en verhoogt de druk op de organisatie. In de planning wordt wel rekening gehouden met incidenten, maar niet met vijf weken opschaling van zoveel medewerkers. 

Nieuwe dijkgraaf, nieuw bestuur

Begin februari werd Remco Bosma beëdigd door de Commissaris van de Koning. Vanwege de roerige weersomstandigheden, werd hij door diverse media geregeld verzocht om duiding. Hij opende op 15 maart het stemlokaal op het hoofdkantoor waar kon worden gestemd voor een nieuw algemeen bestuur voor het waterschap. Zoals bij de meeste waterschappen won BBB, dat samen met Waterplatform Groen,Water&Land, VVD, PvdA en de fractie ‘ongebouwd’ een coalitie heeft gevormd. 

Actie op Kaderrichtlijn Water

In 2027 moet het oppervlaktewater in heel Nederland voldoen aan een Europese richtlijn over de kwaliteit: de Kaderrichtijn Water (KRW). Om te beoordelen of het hoogheemraadschap voldoende doet om de doelen te halen, is de Universiteit van Utrecht gevraagd om een juridische quickscan. Op basis daarvan wordt medio 2024 een uitgewerkt actieplan gepresenteerd aan het algemeen bestuur. Tot nu toe is gestuurd op maatregelen die zijn afgesproken met de provincie. Onder meer zijn drie vismigratieknooppunten opgelost, is in totaal acht kilometer aan natuurlijke oevers gerealiseerd en zijn er pilots gestart op het gebied van defosfateren van oppervlaktewater. 

Het kan bij HHNK

Op 1 januari 2024 werd de Omgevingswet van kracht. In voorbereiding daarop is HHNK aangesloten op het Digitaal Stelsel Omgevingswet en is de werking met partners, zoals gemeenten en provincie, getest. Het is een van die wijzigingen in wet- en regelgeving die veel vergt van het personeel van HHNK. De werkdruk is ook hoog vanwege het steeds verder uitbreidende takenpakket en de maatschappelijke eisen. Van pogingen tot phishing en mondige burgers tot gemeenten die advies nodig hebben voor vraagstukken rondom woningbouw. Dit jaar werd gevierd dat een deel van de versterkte West-Friese Markermeerdijken is opgeleverd, waarmee het areaal van HHNK is uitgebreid. En ook dat levert meer werk op. Voor werving van personeel is daarom afgelopen jaar de campagne ‘Het kan bij HHNK’ gelanceerd.