WEST-FRIESLAND – Dat er in deze regio veel arbeid wordt verricht door buitenlandse werknemers is een feit. Het is ook een feit dat de huisvesting van deze doelgroep nog niet afdoende geregeld is en kwalitatief soms onder de maat is. Dit blijkt ook uit het rapport ‘Geen tweederangsburgers.
Lees ook: Greenports wijst Medemblik op de wet als het gaat om huisvesting arbeidsmigranten
De samenwerkende Westfriese gemeenten (WF7) hebben daarom afgesproken om het vraagstuk van de huisvesting van buitenlandse werknemers samen op te pakken. In deze aanpak werken de gemeenten nauw samen met de Westfriese Bedrijvengroep (WBG), het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland-Noord en de provincie Noord-Holland.
Het aantal (geregistreerd) woonachtige buitenlandse werknemers in Westfriesland was 4.120 in 2019. Ondanks de coronapandemie groeide dit aantal in 2020 door naar 4.235.
Sweco
Locatieonderzoek
Om tot voldoende kwalitatieve huisvesting te komen, heeft onderzoeksbureau Sweco de opdracht gekregen om een onafhankelijk locatieonderzoek uit te voeren. Dit is een locatieonderzoek naar voorkeurszoekgebieden voor middelgrote locaties voor de huisvesting van buitenlandse werknemers voor de korte en middellange termijn (short stay en mid stay). Dit locatieonderzoek is vergelijkbaar met het locatieonderzoek dat in de regio Kop van Noord-Holland eerder is uitgevoerd.
Uit het locatieonderzoek komen 19 voorkeurszoekgebieden naar voren. Dit zijn gebieden waar volgens de opgestelde criteria middelgrote huisvestingslocaties (voor minstens 100 logiesplekken) kunnen worden gerealiseerd. Er wordt nadrukkelijk gesproken over voorkeurszoekgebieden. Er zijn geen locaties op perceelniveau aangewezen. De gemeenten kunnen met de in het rapport genoemde voorkeursgebieden en met de opgestelde criteria concrete aanvragen en initiatieven voor huisvestingsconcepten voor buitenlandse werknemers beoordelen. De gestelde criteria in het rapport zijn niet de criteria die gehanteerd worden in het wettelijk ruimtelijke kader. Een initiatief moet onder andere ook voldoen aan een goede ruimtelijke ordening. Hiermee wordt onder meer beoogd een aanvaardbaar woon- en leefklimaat te waarborgen.
Voorkeursgebieden
De voorkeurszoekgebieden zijn zo bepaald dat zij zijn gelegen nabij werklocaties en voorzieningen, aansluiten op bestaande bebouwing, goed bereikbaar zijn en gelegen zijn buiten waardevolle natuurgebieden en landschappen. Uiteraard sluiten zij ook zoveel mogelijk aan op frequent aangegeven voorkeurslocaties die uit de online enquête naar voren zijn gekomen. In het kaartbeeld zijn de negentien voorkeurszoekgebieden aangegeven. Dit zijn de gebieden waar de zeven Westfriese gemeenten de realisatie van een middelgrote huisvestingslocatie (voor minstens 100 logiesplekken) mogelijk en kansrijk achten.
Met de realisatie van middelgrote huisvestingslocaties in de 19 voorkeurszoekgebieden kan het tekort van 3.000 huisvestingsplekken voor buitenlandse werknemers in de regio Westfriesland worden opgelost1. De gemeenten verkennen nog welke vorm het vervolgproces voor elk van de voorkeurszoekgebieden krijgt. Deze worden afgestemd op de specifieke uitgangssituatie van het gebied. Uiteraard geldt voor alle gebieden dat een zorgvuldig participatieproces met (lokale) stakeholders doorlopen dient te worden. Ook vanuit de toekomstige Omgevingswet is dat noodzakelijk.
In de gemeenten Hoorn en Medemblik zijn binnen de regio de meeste buitenlandse werknemers gehuisvest (zie afbeelding hierboven), met respectievelijk circa 33% en 25% van het aantal buitenlandse werknemers die in de regio wonen. In de gemeente Opmeer is het absolute aantal buitenlandse werknemers het laagst, maar is de jaarlijkse relatieve groei in de periode 2010-2019 juist het hoogst geweest van alle gemeenten in de regio.
De groeiende economie in Westfriesland vraagt om extra arbeidskrachten, die niet allemaal in de regio te vinden zijn. Om deze reden trekken ondernemers steeds vaker buitenlandse arbeidskrachten aan van buiten de regio. Zij komen naar de regio voor een kort verblijf: ze werken vaak een aantal maanden en gaan daarna weer huiswaarts of vestigen zich hier vervolgens permanent. Het huisvesten van deze (tijdelijke) werknemers is een complexe, economische en maatschappelijke opgave. De gemeenten en de Westfriese Bedrijvengroep werken vanuit gezamenlijke belangen samen aan de huisvesting van deze buitenlandse werknemers. Door het realiseren van huisvesting voor deze doelgroep wordt ook ruimte op de krappe reguliere woningmarkt voor inwoners van de regio gecreëerd. Daarnaast wordt het aandeel illegale huisvesting (bijvoorbeeld bewoning op vakantieparken of in reguliere woningen) kleiner en registratie gemakkelijker.
De gemeenteraad gaat begin 2023 dit rapport bespreken.
