Kunstenaarsdorpen, binnenmuseum Zuiderzeemuseum,
10 december 2022 tot en met 10 april 2023
ENKHUIZEN – Nog niet eerder zijn zoveel werken uit meer dan 40 Europese kunstenaarsdorpen samengebracht. In de tentoonstelling Kunstenaarsdorpen vormen Volendam, Katwijk, Domburg en Urk het uitgangspunt voor een reis langs kunstwerken uit binnen- en buitenland. Behalve de werken uit deze kunstenaarsdorpen, ontdekt de bezoeker in deze tentoonstelling ook wat de ontmoetingen tussen de kunstenaars, de lokale bevolking én de omgeving hebben betekend voor deze dorpen.
Blikvanger van de grote tentoonstelling vormt de imposante salonopstelling; de schilderijen worden hier gepresenteerd zoals dat rond 1900 gangbaar was in Parijs. In de ‘salon’ vind je kunstwerken uit tientallen Europese kunstenaarsdorpen, waaronder Etretat, Giverny, Nunspeet, Skagen, Barbizon, Capri en Anseremme van onder andere Max Liebermann, Jan Toorop, Paul Signac, Gustave Courbet en Jens Ferdinand Willumsen. Daarnaast worden vier kunstenaarsdorpen uitgelicht: Volendam, Domburg, Katwijk en Urk; in deze zalen vind je authentieke schilderskisten, alledaagse gebruiksvoorwerpen, kledingstukken, persoonlijke verhalen en vele historische ansichtkaarten, die samen het bijzondere verhaal van deze kunstenaarsdorpen vertellen.
En om zélf het echte schildersgevoel te ervaren, kun je tenslotte aan de slag achter de schildersezel!
Volendam, Urk, Katwijk en Domburg
In deze tentoonstelling is gekozen voor twee Noordzeedorpen – Katwijk en Domburg – en twee voormalige Zuiderzeedorpen: Urk en Volendam. Urk en Volendam zijn netwerkpartners van het Zuiderzeemuseum; het museum bezit een mooie collectie kunstwerken van beide plaatsen. Katwijk, aan de Noordzee, vormt een mooi contrast met Volendam: in het calvinistische Katwijk speelde het leven zich voor een belangrijk deel af op het Noordzee-strand waar grijzen en okers overheersten, terwijl Volendam juist een bijzonder kleurrijk beeld bood van vissers en vissersvrouwen in en rond de haven. Domburg tenslotte toont weer een totaal andere invalshoek dankzij haar mondaine bezoekers die de plaats bezochten vanwege het ‘badleven’.
Urk, Ernst Leyden (1892 – 1969)
Urk past in het rijtje beroemde kunstenaarsdorpen, omdat kunstenaar Ernst Leyden er in 1919 neerstreek, en werken en kunstenaarsvrienden liet overkomen. Leyden liet zich inschrijven in het bevolkingsregister en bleef ‘Urker’ tot 1922. Hij zocht hier de rust die hij niet vond in het bijna mondain geworden Volendam, waar de ene na de andere kunstenaar arriveerde. Leyden liet zijn houten ateliergebouw overzetten van het Gooi naar het afgelegen eiland Urk. Zo creëerde hij voor zichzelf en zijn kunstenaarsvrienden een eigen plek. Hij liet vele Urkers voor zich poseren en maakte van hen levensgrote houtskoolportretten tegen de achtergrond van dorp of haven. Hoewel geen enkele andere kunstenaar echt bleef wonen op Urk, werkten er wel regelmatig kunstenaarsvrienden zoals Jan Sluijters, Valentijn Van Uytvanck en Willem Arondeus. Zielsverwanten waren het; expressionisten die de ziel van de plek op doek of papier vereeuwigden.
Olieverf op doek, Collectie Zuiderzeemuseum, Enkhuizen
Katwijk, Hans von Bartels (1856-1913)
Op 10 juli 1887 arriveerde Hans von Bartels voor het eerst in Katwijk aan Zee. Hij verbleef in een eenvoudig vissershuisje zonder stromend water. Zijn interesse in zijn medemens opende vele deuren en zo hoorde hij soms dramatische verhalen die hij verwerkte in zijn schilderijen. Op ‘De vrouwen van Hollandse vissers wachten de thuiskomst van de vloot’, zien we een grootmoeder met een pasgeborene. De moeder is in het kraambed gestorven en de oma wacht hier aan de vloedlijn op de vader, die op een bomschuit terugkeert van zee. Zij zal hem zijn pasgeboren kind tonen én het verschrikkelijke nieuws vertellen…
de thuiskomst van de vloot, Katwijk, 1912, Gouache, Collectie Katwijks Museum
Overrompelend en prikkelend!
· De imposante salonopstelling, à la Parijse Salon;
· de kunstwerken uit meer dan 40 Europese kunstenaarsdorpen zoals Anseremme, Barbizon, Capri, Chiemsee, Étretat, Giverny, Laren, Nunspeet en Skagen;
· de werken van bekende kunstenaars zoals Max Liebermann, Jan Toorop, Paul Signac, Gustave Courbet en Jens Ferdinand Willumsen;
· én de verschillende aspecten van het bestaan in de kunstenaarsdorpen Volendam, Domburg, Katwijk en Urk …
maken Kunstenaarsdorpen tot een overrompelende en prikkelende tentoonstelling!
