MEDEMBLIK – Het liefst doen ze het niet, het inhuren van extern personeel, vaak beschikken deze externe inhuur over specialistische kennis en zorgt het voor extra capaciteit om bijvoorbeeld achterstanden op bepaalde afdelingen weg te werken. In 2023 besteedde Medemblik 21% van de totale loonsom aan de inhuur van extern personeel, dat blijkt uit het rapport van de Rekenkamer Opmeer-Medemblik
De ambtelijke leiding van de gemeente Medemblik ziet de nadelen van het inhuren van extern personeel, de hogere kosten en het gebrek aan continuïteit en binding. Het liefst zien de leidinggevenden dan ook dat extern personeel wordt ingeruild voor vast personeel. Medemblik heeft op het gebied van inhuur van extern personeel de laatste 2 jaar al flinke stappen gezet, zo kijkt de gemeente veel kritischer naar inhuurvoorstellen en blijft Medemblik vast personeel aantrekken, al liggen die niet voor oprapen.
Veel overheden, zoals gemeenten, huurden steeds vaker extern personeel in, vaak vanwege een personeelstekort, gemiddeld waren de gemeente in Nederland in 2023 ruim 18% van hun personeelsbudget kwijt aan de inhuur van extern personeel. Dit waren vooral externen die via detacherings-, uitzend, – of payrollbasis werken en/of als zelfstandige werden ingehuurd.
Vanuit de Tweede Kamer is al regelmatig de gemeente erop gewezen minder extern in te huren en ook de diverse kabinetten committeerden zich aan de wens van de Tweede Kamer, maar echt succes haalden zij hier niet bij . In het huidige regeerakkoord is zelfs sprake van een ‘substantiële krimp’ van het ambtenarenapparaat.
CAO
Ook in het CAO voor gemeente-ambtenaren is afgesproken dat externe inhuur moet worden teruggedrongen en dat gemeenten meer werk moeten maken van flexibele inzet van eigen personeel. Maar dat blijkt in de praktijk vaak een lastige opgave te zijn door de krapte op de arbeidsmarkt. Voor bepaalde functies is het vinden van personeels zelfs bijna een onmogelijke opgave. Uit meerdere onderzoeken is naar voren gekomen dat gemeenten gewoon niet zonder extern personeel kunnen.
De intenties die tijdens de cao-onderhandelingen op gemeente-overstijgend niveau zijn uitgesproken ,hebben daardoor niet kunnen wegnemen dat het aantal gemeenten dat ernaar streeft om externe inhuur terug te dringen, de afgelopen jaren is afgenomen. In 2020 was dit 70% van de gemeenten, in 2021 bij 56% van de gemeenten en in 2023 was dit 50% van de gemeenten.
Jeugd en Wmo, Welzijn en Sociaal domein
Dit zijn de afdelingen die het vaakst extern personeel inhuren, Bij projecten en programma’s gaat het om de inhuur van project- en programmaleiders die voor de uitvoering van een specifiek programma worden ingehuurd, voorbeeld: voor gebiedsontwikkeling of woningbouw. Voor het sociale domein wordt de inhuur vooral ingezet om de onderbezetting bij de teams op te vangen.
Voor Medemblik gelden er 5 omstandigheden waarop er kan gaan worden gekeken naar externe inhuur, bijvoorbeeld bij vervanging bij ziekte of zwangerschap, of bij het opvangen van pieken, het al eerder genoemde functies waarbij gespecialiseerd personeel nodig is, en het opvullen van de vele nieuwe taken die van de Rijksoverheid naar de gemeenten zijn gekomen, zoals de energietransitie, woningbouw, omgevingswet en opvang asielzoekers, en tot slot het vervullen van éénmalige projecten. Voorbeeld hier is de ontwikkeling van een visie op de IJsselmeerkust en de ontwikkeling van de historische kern van Medemblik.
Ongewilde inhuur
Ook Medemblik heeft te maken met wat men noemt ‘ongewilde inhuur’, ongewilde inhuur zijn mensen die de gemeente liever in dienst neemt maar door de krapte op de arbeidsmarkt niet te vinden zijn. Medemblik moet deze mensen inhuren om het werk af te krijgen omdat er ander onacceptabele wachtlijsten ontstaan waardoor er onveilige situaties kunnen ontstaan.
Zo moesten er op de afdeling omgevingszaken in Medemblik twee ‘juristen vergunningverlening’ extern worden ingehuurd, deze mensen kennen de nieuwe omgevingswet en weten precies hoe een plan moet worden getoetst aan het bestemmingsplan, weten de procedures en weten hoe je een besluit onderbouwt, deze mensen zijn op de huidige arbeidsmarkt moeilijk te vinden.
Maar ook bij het Team Jeugd en Wmo in Medemblik bestaat al langere tijd onderbezetting, op deze afdeling werken nu 3 externe inhuurkrachten en er zijn plannen om deze uit te breiden naar vijf. Medemblik geeft als verklaring op dat er door de mentale zwaarte van het werk er personeelsverloop is. De medewerkers van deze afdeling krijgen regelmatig te maken met ernstige situaties waardoor regelmatig mensen na verloop van tijd weer uitstromen.
Op het gebied van externe inhuur heeft de gemeente geen beleid opgesteld, ,maar praten doen ze er wel over. Medemblik is om minder extern te inhuren in 2023 de personeelswervingscampagne ‘Groei Mee’ gestart om meer vast personeel aan te nemen om zo minder extern personeel te hoeven in te huren.
De Rekenkamer komt nu met een aantal aanbevelingen aan het college van Medemblik, onder deze aanbevelingen o.a. dat er een beleidskader moet worden opgesteld waarmee duidelijk wordt hoe de huidige situatie van externe inhuur is.
