MEDEMBLIK – Paul Rietmeijer en Ytje Visser zijn de eigenaren van het monumentale huis aan de Oosterhaven in Medemblik. Peter Swart van het Westfries Archief onthulde begin september de ontstaansgeschiedenis van het pand uit 1656 met de bijzondere gevel.
Wie naar de rijk versierde gevel kijkt, ziet ingemetselde gevelstenen met het bouwjaar, varende zeilschepen, het wapen van Medemblik en een bebladerde boom. Bekend was dat het huis in opdracht van de West-Indische Compagnie is gebouwd. Maar recente archiefvondsten in het Westfries Archief vertellen een andere geschiedenis.
In het belastingregister uit 1663 staat één van de oudste vermeldingen van het huis. Jannetje Dirks, de weduwe van Pieter Bruijn, wordt als eigenaar genoemd. Zij kwam in beeld door de oudste kadastergegevens van het huis te koppelen aan belastingregisters uit de zeventiende en achttiende eeuw. Daarbij zijn ook de eigenaren van aangrenzende huizen in kaart gebracht. Want bij historisch huizenonderzoek zijn buren onmisbare ijkpunten. De grond waarop het huis is gebouwd, moet Jannetje in 1656 hebben verkregen. Toen kocht zij een stadsboerderij met grond in het oostelijk deel van Medemblik. Het perceel liep waarschijnlijk aan de achterzijde door tot aan de haven. Deze transactie is vastgelegd in het register van de 40e penning, de voorloper van de huidige overdrachtsbelasting.
Trouwen
De Medemblikse Jannetje Dirks trouwde met Pieter Pietersz Bruijn uit Hoogwoud in 1637. Als schipper voer Pieter naar Noorwegen om hout te halen. Deze tak van scheepvaart en handel bood destijds aan veel Westfriezen werk. Documenten in het Westfries Archief laten zien dat het de schipper financieel voor de wind ging. Hij trad op als geldschieter voor stadsgenoten en kocht een huis aan de nieuwe Westerhaven in Medemblik.
Het echtpaar liet in het voorjaar van 1653 een testament opmaken. De reden hiervoor was de gezondheid van Pieter Pietersz Bruijn. Hij lag thuis ziek op bed. Korte tijd later overleed de schipper, zijn vrouw en kinderen achterlatend. Jannetje liet het huis bouwen aan de Oosterhaven na de dood van haar man. In de gevel leeft hij voort. Niet alleen de gevelstenen met zeilschepen herinneren aan Pieter, ook de gevelsteen met de bebladerde boom verwijst naar hem. Die verbeeldt namelijk het wapen van Hoogwoud. Het huis werd in 1696 door nazaten verkocht.
Sinds de jaren ‘60 heeft het huis aan de Oosterhaven de status van rijksmonument. Door de documenten van het Westfries Archief is het juiste verhaal boven water gekomen. Hiermee krijgt het monument meer betekenis voor de huidige bewoners en andere geïnteresseerden.
Op de foto: Paul Rietmeijer en Ytje Visser bekijken samen met Peter Swart (r) een zeventiende-eeuws belastingregister. (Foto: aangeleverd)
