REGIO – Drugssmokkelaars benaderen actief vissers in economische problemen. Verreweg de meeste vissers wijzen de aanbiedingen af, maar de economische malaise in hun sector maakt hen wel kwetsbaar voor criminele netwerken. Dit blijkt uit onderzoek dat Mehlbaum Onderzoek heeft uitgevoerd in opdracht van het onderzoeksprogramma Politie en Wetenschap. Het investeren in deze relaties en het opbouwen van vertrouwen is één van de aanbevelingen van het onderzoek, waarbij praktische handvatten zijn opgesteld voor overheidsprofessionals.
Belang van goede informatiepositie
Al langer bestaan er vermoedens bij politie, bestuurders en andere overheden dat de visserij betrokken is bij drugssmokkel. Nederland is een belangrijk doorvoerland van cocaïne; pakketjes drugs spoelen met enige regelmaat aan langs de kuststrook. Ook zijn in het verleden enkele vissers tegen de lamp gelopen voor drugssmokkel. Het invoeren van drugs in vissershavens kan vrijwel ongezien, wat het belang van een goede informatiepositie onderstreept. De politie en andere overheden ervaren de visserij echter vaak als een gesloten gemeenschap. De diensten hebben maar beperkt informatie bij visserijgemeenschappen. Zowel bij de overheid als bij de visserij is sprake van negatieve beeldvorming en wantrouwen jegens elkaar.
Het onderzoek
Mehlbaum Onderzoek deed veldwerk in de haven van IJmuiden, Urk en Den Oever, waarbij met tientallen vissers en andere mensen uit de visserijsector is gesproken. Daarnaast zijn interviews gehouden met onder andere vertegenwoordigers van de politie, gemeenten, Kustwacht en NVWA, en is uitgebreid open bronnen onderzoek uitgevoerd. Gedurende het onderzoek is samengewerkt met een integraal team van het Project Maritieme Smokkel in Noord-Holland dat zich richt op het vergroten van de weerbaarheid van de visserij.
Uitkomsten
De onderzoekers hebben op basis van informatie uit open bronnen en de interviews een uitgebreid crimescript opgesteld voor een methode waarbij vissers drugs aan wal brengen (de drop-off methode). Hierbij wordt cocaïne eerst via containerschepen vervoerd uit het productieland en vervolgens op de Noordzee overboord gezet om later opgevist te worden door vissers of andere professionals uit de maritieme wereld. Betrokken zijn enerzijds vissers die kwetsbaar zijn om geworven te worden voor maritieme drugssmokkel en anderzijds mensen uit de visserij die te typeren zijn als criminele sleutelfiguren en die contact hebben met de criminele netwerken die de drugshandel organiseren. Op basis van deze bevindingen tekenen de onderzoekers lessen op die zich richten op contact leggen, bewustwording en weerbaarheid van vissers die kwetsbaar zijn.
