Het woningtekort neemt steeds verder toe en de vraag naar woningen stijgt ook door de huishoudensverdunning: in Nederland wonen we steeds vaker solo. Door de hoge woningprijzen is nu een huis kopen bijna niet te doen en de wachtlijsten voor een huurwoning lopen op naar vele jaren. Het devies is ‘bouwen, bouwen, bouwen’ en Medemblik draagt ook haar steentje bij: zo bouwen we de komende jaren meer dan 1.000 woningen om de wooncrisis tegen te gaan
Het toevoegen van nieuwe woningen neemt echter veel tijd in beslag door het beperkt aantal beschikbare bouwlocaties, complexe regelgeving (denk aan allerlei provinciale regelingen) en beperkte capaciteit in de bouwsector. Ook is het bouwen van een nieuwe woning erg duur. Een nieuwe sociale huurwoning kost al gauw 220.000 euro en de NHG-grens ligt in 2023 al op 405.000 euro.
Om het woningtekort tegen te gaan, zie ik vijf maatregelen die geen geld kosten.
- Benut de bestaande woningen beter. De meest vriendelijke manier is om op vrijwillige basis de woning te delen. Er zijn al initiatieven die daar aan bijdragen. denk aan Friendscontracten (gebaseerd op de Amerikaanse serie Friends uit de jaren ’90) en Onder de pannen waarbij een huurder tijdelijk een spoedzoeker in huis neemt. Het samenwonen kan ook meer gestimuleerd worden. Zo organiseerde een Amsterdamse corporatie een datingsbijeenkomst voor singles en kan doorstroming meer bevorderd worden. Ook deze manier spelen we woningen vrij voor mensen die nu nog op de wachtlijst staan.
Het gaat verder als woningdelen meer verplicht wordt. Een alleenstaande met een grote (huur)woning moet dan een jongere in huis nemen. Dat is een politieke keuze en daar kom ik straks nog op terug.
- Maak samenwonen meer lonend. Er bestaan allerlei regels die ervoor zorgen dat stellen niet gaan samenwonen, ondanks dat zij wel een relatie hebben. De kostendelersnorm is bijvoorbeeld een belemmering. Bij het samenwonen word je gekort op je uitkering of op de AOW. Ook verlies je mogelijk het recht op huurtoeslag of zorgtoeslag. Geef mensen die samenwonen een belastingvoordeel (of andersom: belast mensen zwaarder als zij solo wonen). Het wijzigen van de regels of belastingen is een taak van het Rijk om deze beperkingen weg te nemen, maar ook de gemeente kan een uitzondering op de kostendelersnorm maken, zoals bij de opvang van Oekraïense vluchtelingen het geval is. Nog een stap verder is het creëren van een cultuur waarbij samenwonen de norm is. In veel landen is het heel normaal om met meer generaties in één woning te wonen.
- Versimpel de regels. Het delen of splitsen van woningen is aan allerlei regels verbonden. Denk aan bouwvoorschriften rond brandwerende wanden of rookmelders of het opstellen van een splitsingsakte bij de notaris. Soms mag je ook niet met meer dan twee mensen in woning wonen als je geen gezamenlijk huishouden vormt. Bevorder het actief zoeken naar een woning en zorg ervoor dat mensen niet snel de aangeboden huurwoning kunnen weigeren. Denk tenslotte aan een landelijk woonruimteverdeelsysteem voor huurwoningen, zoals Funda dat is voor de koopmarkt.
- Zelfbewoningsplicht. Nederlanders bezitten inmiddels 400.000 tweede huizen. En dat aantal stijgt razendsnel. Vaak houden huurders en woningeigenaren hun eerste woning aan. Andersom is het ook het geval: Duitsers kopen bijvoorbeeld een woning in Nederland om deze als tweede woning in de zomerperiode te gebruiken. Dat kunnen we ook meer tegengaan.
- Tenslotte zijn er nog allerlei creatieve ideeën te bedenken. Zo kan emigratie gestimuleerd worden naar andere Europese gebieden waar woningen leeg staan, zoals de Italiaanse dorpjes die vergrijzen en waar je een opknapwoning kunt kopen voor één euro. Wie herinnert zich nog de RTL 4 realityserie ‘Het Italiaanse Dorp: Ollolai’ waarbij Nederlandse stellen en gezinnen de kans hebben om zich in het buitenland te vestigen. Recent werd bekend dat het Italiaanse dorpje Presicce 30.000 euro geeft aan wie er wil komen wonen.
Om het woningtekort weg te werken, hoeven oplossingen niet altijd geld te kosten. Er komt woonruimte bij door het bestaand bezit beter te benutten, belemmeringen weg te nemen en te stimuleren om woningen te delen. Dit kan een positieve prikkel zijn door samenwonen te ondersteunen, maar ook negatieve prikkels zoals het zwaarder belasten van solo-wonen of mensen dwingen samen te wonen. Hoe ver wil Medemblik gaan? Dat is een politieke afweging die we samen moeten maken. Ik leg alvast mijn kaarten op tafel en denk graag mee.
Luiten Plekker
Fractievoorzitter GemeenteBelangen
